Zoals elke langdurige ziekte, kan diabetes het fysieke, mentale en sociale welzijn beïnvloeden. De kenmerkende afwijking met diabetes is een hoge bloedsuiker of glucose. Blootstelling aan hoge glucosewaarden beschadigt vaak kleine en grote bloedvaten in de loop van de tijd, wat leidt tot een verscheidenheid aan mogelijke fysieke complicaties. Diabetes kan ook de geestelijke gezondheid beïnvloeden, omdat het gepaard gaat met een verhoogd risico op depressie en het denkproces en het geheugen kan beïnvloeden. De stress en eisen van het leven met diabetes hebben soms ook invloed op interpersoonlijke en sociale relaties. De fysieke, mentale en sociale effecten van diabetes hangen samen en beïnvloeden de gezondheid op korte en lange termijn.
Bloedvatschade
Hoge glucosespiegels beschadigen de kleine bloedvaten van het netvlies, het gezichtsvermogen waarnemende weefsel aan de achterkant van het oog, wat mogelijk permanent verlies van het gezichtsvermogen veroorzaakt. Chronische nierziekte ontwikkelt zich vaak met langdurige diabetes in verband met kleine vaatschade in deze organen, wat kan leiden tot nierfalen. Hoge glucose beschadigt ook grote bloedvaten, waardoor de bloedvaten verharden en blokkades ontstaan die de bloedtoevoer naar het hart en de hersenen belemmeren. Dit type grote vaatschade verhoogt het risico op hartaanvallen en beroertes.
Zenuwschade
De zenuwen die de functies van verschillende lichaamsorganen besturen, worden ook vaak beschadigd als gevolg van aanhoudend verhoogde bloedsuikerspiegels. Dit kan tot verschillende problemen leiden. Vertraagde maaglediging, opgeblazen gevoel en constipatie zijn veel voorkomende manifestaties van diabetes zenuwschade. Verstoring van de zenuwen die de samentrekking van de blaas beheersen, leidt tot urineretentie. Schade aan zenuwen die het hart en de bloedvaten beheersen, leidt vaak tot een snelle hartslag en duizeligheid bij staan. Beschadiging van de zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het gevoel veroorzaken meestal tintelingen, branderigheid of gevoelloosheid van de voeten en handen.
Geestelijke effecten
Diabetes verhoogt het risico op depressie. Een artikel uit oktober 2012, gepubliceerd in het "Journal of Affective Disorders", toonde aan dat depressie 2 tot 3 keer vaker voorkomt bij mensen met diabetes dan bij mensen zonder de ziekte. Depressierisico neemt toe naarmate zich complicaties voordoen. In een onderzoeksrapport 'Voet- en enkelchirurgie' van maart 2015 werd bijvoorbeeld opgemerkt dat mensen met diabetesgerelateerde voetproblemen een hogere depressie hadden dan mensen met diabetes zonder voetproblemen.
Diabetes kan ook de hersenfunctie beïnvloeden. Een onderzoeksanalyse van mei 2015 gepubliceerd in "Diabetes Metabolism Research and Reviews" toonde aan dat mensen met diabetes type 2 van 50 jaar en ouder een verhoogd risico lopen op achteruitgang van het geheugen en mentale multitasking, wat zou kunnen wijzen op een verhoogde kwetsbaarheid voor dementie op latere leeftijd.
Sociale effecten
Diabetesmanagement vereist strikte naleving van een zelfzorgregime, inclusief bloedglucosetests, medicatie, dieet en lichaamsbeweging. Dit daagt vaak mensen met diabetes en degenen die voor hen zorgen uit, wat mogelijk interpersoonlijke relaties beïnvloedt en indirect de glucosecontrole beïnvloedt. In een artikel uit juni 2012, gepubliceerd in "Diabetes Care", werd vastgesteld dat het niet-ondersteunende gedrag van familieleden bij volwassenen met diabetes type 2 geassocieerd werd met minder therapietrouw en een slechtere bloedglucoseregulatie.
Voor tieners met type 1 diabetes kan gebrek aan ondersteuning door peers de naleving van zelfzorg beïnvloeden. In een review uit maart 2012, gepubliceerd in het "Journal of Pediatric Psychology", werd opgemerkt hoe sommige onderzoeken aantonen dat tieners met diabetes type 1 die een conflict met hun leeftijdgenoten hadden, over het algemeen slechtere zelfzorg hebben.
Samenspel van diabeteseffecten
De fysieke, mentale en sociale effecten van diabetes zijn onderling verbonden. Negatieve effecten in een van deze arena's veroorzaken meestal meer problemen in de andere twee en vice versa. Daarom moeten alle drie gebieden worden aangepakt om optimale diabeteszorg te bereiken.
