Tijdens een adrenalinestoot voel je je bijna bovenmenselijk. Ook bekend als de vecht- of vluchtreactie, vertegenwoordigt een adrenalinestoot een gecoördineerde reactie van het hele lichaam op een waargenomen dreiging die u vrijwel onmiddellijk voorbereidt op zware lichamelijke activiteit. Deze reactie heeft betrekking op je hersenen, zenuwstelsel en bijnieren.
Brain Initiatie
Een primitief deel van je hersenen, de amygdala, bewaakt continu de input van je zintuigen en laat het alarm afgaan wanneer het een potentiële bedreiging waarneemt. Je amygdala stuurt het bericht door naar de nabijgelegen hypothalamus, die de activering van je sympathische zenuwstelsel, een tak van je onwillekeurige zenuwstelsel, in gang zet.
Het initiëren van de vecht- of vluchtreactie vindt automatisch plaats in een fractie van een seconde voordat u de kans krijgt om na te denken over wat er gebeurt. Daarom treedt soms een adrenalinestoot op als reactie op een vals alarm, zoals wanneer je opgeschrikt wordt door iets onschadelijks, zoals een auto die achteruit gaat.
Sympathische zenuwstelselactivering
Je onwillekeurige zenuwstelsel regelt automatische lichaamsfuncties, zoals de spijsvertering, het handhaven van je bloeddruk en het kloppen van je hart. De sympathische en parasympathische takken van uw onvrijwillige zenuwstelsel hebben tegenovergestelde effecten op uw lichaam.
Het parasympathische zenuwstelsel is de rust en verteer tak, terwijl het sympathieke de vecht- of vluchttak is. Beide takken zijn continu actief, maar de ene overheerst de andere op elk willekeurig moment, afhankelijk van uw activiteitenniveau en andere factoren.
Tijdens een vecht-of-vluchtreactie slaat uw hypothalamus de rem op parasympathische activiteit en opent het gas op sympathische activiteit. Dit resulteert in snelvuursignalen die reizen via sympathische zenuwcellen die afkomstig zijn uit uw hersenstam en ruggenmerg.
Na het verlaten van uw wervelkolom communiceren de meeste van deze zenuwen met extra sympathische zenuwcellen die naar uw lichaamsorganen en weefsels reizen waar ze de neurotransmitter noradrenaline vrijgeven, ook bekend als noradrenaline. Deze chemische boodschapper bindt zich aan receptoren op lichaamsorganen en weefsels en brengt de onmiddellijke effecten teweeg tijdens een vecht- of vluchtreactie.
Bijnierstimulatie
Sommige sympathische zenuwen die afkomstig zijn van je hersenstam en ruggenmerg reizen naar je bijnieren na het verlaten van je wervelkolom. Meer specifiek communiceren ze met het binnenste van deze klieren die bekend staan als de bijniermerg, die adrenaline en noradrenaline produceert. Adrenaline overheerst, goed voor ongeveer 80 procent van de hormonen die door de bijniermerg worden geproduceerd.
Sympathische zenuwstimulatie op hoog niveau tijdens een vecht- of vluchtreactie zorgt ervoor dat de bijniermerg een grote bolus adrenaline en noradrenaline in uw bloedbaan afgeeft. Uw bloed draagt de hormonen naar uw lichaamsorganen en weefsels waar ze zich binden aan receptoren en de vecht- of vluchtreactie bestendigen.
Dit is nodig omdat, hoewel directe sympathische zenuwstimulatie en de bijbehorende fysieke effecten bijna onmiddellijk optreden, ze van vrij korte duur zijn. Er is ruwweg een vertraging van 20 tot 30 seconden voor de fysieke effecten om op gang te komen door de stijging van de bloedspiegels van adrenaline en noradrenaline, maar ze duren ongeveer 10 keer langer dan directe sympathische zenuwstimulatie.
Effecten in lichaamsorganen en weefsels
De stormloop van adrenaline en noradrenaline en directe sympathische zenuwstimulatie leiden tot talloze, gelijktijdige effecten in je lichaam die je voorbereiden op vecht-of-vlucht. De bloedtoevoer naar uw huid, spijsvertering en nieren neemt af, waardoor de bloedtoevoer naar uw spieren toeneemt.
Je hart klopt sneller en krachtiger, zodat er elke minuut meer bloed naar je lichaam wordt gepompt. Je ademhaling neemt toe en de luchtwegen verwijden je waardoor je sneller zuurstof kunt opnemen. Aanvullende fysieke effecten zijn onder meer:
- Verhoogde bloeddruk
- Verhoogde bloedtoevoer naar de hersenen
- Verhoogde bloedsuikerspiegel en vetzuren om de spieren te voeden
- Overmatig zweten
- Verhoogd vermogen om spierkracht te maximaliseren
- Verminderde maag- en darmactiviteit
- Verminderde gevoeligheid voor pijn
- Kippenvel
- Sensatie van een rechtopstaand eind
- Verwijde pupillen
Beëindiging en andere overwegingen
De vecht- of vluchtreactie stelt uw lichaam in staat om onmiddellijk te reageren op een dreigende situatie met een korte uitbarsting van zware lichamelijke activiteit. Zodra de dreiging voorbij is of je je realiseert dat er geen echt gevaar was, keert alles binnen enkele minuten terug naar de basislijn.
Je adrenalinegehalte neemt toe in andere situaties dan een vecht- of vluchtreactie, zoals tijdens het sporten. Medische aandoeningen kunnen ook de activiteit van het sympathische zenuwstelsel verhogen en uw adrenaline-niveau verhogen. Voorbeelden hiervan zijn een hartaanval, hartfalen en elke aandoening die leidt tot shock. Zeldzame tumoren kunnen ook hoge adrenalinewaarden veroorzaken. Over het algemeen is er echter niet het gevoel van een adrenalinestoot die optreedt tijdens een vecht- of vluchtreactie.
Beoordeeld en herzien door: Tina M. St. John, MD
