Bijna iedereen zal op een bepaald moment buikpijn ervaren. Dergelijk ongemak, vaak 'maagpijn' genoemd, kan een voorbijgaand, goedaardig probleem betekenen, of het kan iets veel ernstigers inluiden, zoals zweren, galblaasaandoeningen of zelfs kanker. Pijn die ontstaat in de buikholte kan moeilijk te lokaliseren zijn. De zenuwimpulsen die worden doorgegeven van de interne organen naar de hersenen zijn niet goed gelokaliseerd, dus buikpijn kan voortkomen uit anatomische, metabole, kwaadaardige, infectieuze of toxische processen die overal in de buik of zelfs elders in het lichaam ontstaan.
Anatomie
De buikholte wordt aan zijn bovenzijde begrensd door het middenrif en ribben, aan zijn onderzijde door het bekken, aan zijn achterzijde door de wervelkolom en vooraan door de buikwand. De buikwand bestaat uit huid, vet, spieren en bindweefsel. De voering van de buikholte en de inhoud ervan is een dunne, gevoelige envelop die het peritoneum wordt genoemd. De buikorganen omvatten de maag, de dikke en dunne darm, de lever, de galblaas, de milt, de alvleesklier, de nieren, de urineblaas en een groot aantal kleinere structuren. Verschillende belangrijke bloedvaten passeren de buik, inclusief de aorta, de hoofdader van het hart.
Pijnberichten
Een bijzondere eigenschap van de buikorganen is dat ze niet noodzakelijk pijnberichten overbrengen wanneer ze worden gesneden of gesneden, maar ze sturen wel pijnimpulsen wanneer ze worden uitgerekt, samengedrukt, ontstoken, verdraaid of, in het geval van de holle organen, wanneer ze worden verwijd. Iedereen die veel gas heeft gehad na een maaltijd, een ernstige aanval van diarree, een galblaasaanval of een geval van blindedarmontsteking is bekend met de soorten pijn die in de buik kunnen ontstaan.
Een oorzaak vinden
Wanneer een arts een patiënt met buikpijn beoordeelt, zijn de geschiedenis van de patiënt en de bijbehorende klachten soms net zo belangrijk als het lichamelijk onderzoek zelf. Pijn in de bovenbuik die na een maaltijd beter wordt, wordt bijvoorbeeld vaak veroorzaakt door een maagzweer, terwijl een ernstige, intermitterende pijn die van de rug van een patiënt naar de flank en uiteindelijk naar de lies beweegt, kan worden veroorzaakt door een niersteen. En een pijn die in het begin saai en gegeneraliseerd lijkt, kan uiteindelijk scherpen en zich vestigen op een specifieke locatie. Dit gebeurt vaak met appendicitis, die vage pijnen rond de navel kan veroorzaken totdat het peritoneum dat over de appendix in de rechteronderbuik ligt, ontstoken raakt.
Alarmtekens en symptomen
Artsen zoeken vaak naar zogenaamde "alarmtekens" om hen te helpen beslissen of een persoon met buikpijn dringende evaluatie nodig heeft. Dergelijke symptomen zijn onder meer bloed in de ontlasting of braaksel, bloedarmoede, aanhoudend of ernstig braken of diarree, koorts, gewichtsverlies, pijn die de patiënt 's nachts wakker maakt en langdurig verlies van eetlust. De familiegeschiedenis van een persoon kan ook aanleiding geven tot verder onderzoek, zoals in het geval van personen wier familieleden darmkanker hebben gehad.
Gewichtsverlies
Buikpijn die gepaard gaat met gewichtsverlies is zorgelijk. Kanker en inflammatoire darmaandoeningen, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, zijn geen zeldzame oorzaken van deze twee symptomen. Zowel inflammatoire darmaandoeningen als kanker kunnen de opname van voedingsstoffen uit de darm verstoren, en kanker heeft vaak een 'katabool effect', waarbij tumoren chemicaliën produceren die de afbraak van vet en skeletspieren versnellen. Dit kan leiden tot gewichtsverlies, zelfs wanneer de patiënt voldoende voedselinname aanhoudt.
Aanbeveling
Personen met aanhoudende buikpijn of pijn die gepaard gaat met alarmsignalen of symptomen moeten medische hulp zoeken. Buikpijn die gepaard gaat met onverklaarbaar gewichtsverlies is met name zorgwekkend. Wachten tot dergelijke pijn spontaan oplost, kan de diagnose en behandeling vertragen en vroege behandeling kan levensreddend zijn voor iemand met kanker, een infectie of een probleem dat een operatie vereist.
